SARS-CoV-2, het virus dat COVID19 veroorzaakt, kan de moederkoek ook wel placenta genoemd, infecteren. Onder de microscoop kan deze infectie herkend worden door een combinatie van afwijkingen aan de placenta. In de deels retrospectieve en prospectieve studie genaamd ECO-PA zijn placenta’s verzameld van vrouwen die wel en geen COVID-19 in de zwangerschap hebben meegemaakt. Het doel van de studie was om inzichtelijk te maken wat het effect van een infectie met SARS-CoV-2 (COVID19) op de functie van de placenta en het ongeboren kind (de foetus) is. De placenta-infectie zorgt voor het kapotgaan van placenta-weefsel waardoor de foetus geen zuurstof of voedingsstoffen meer kan uitwisselen met de moeder. Hierdoor kan de foetus zuurstoftekort krijgen of doodgaan in de baarmoeder. De zogeheten Deltavariant van COVID19 infecteerde de placenta vaker dan ervoor en er gingen dan ook meer ongeboren kinderen aan dood. Vrouwen die hun kindje verloren hebben door kapotte placenta bij COVID19, hebben geen verhoogde kans om opnieuw een doodgeboren kind te krijgen als zij weer zwanger zijn. Het onderzoek heeft tot diverse publicaties geleid:

SARS-CoV-2-infectie van de placenta leidt tot functieverlies, foetale stress en een specifieke, unieke combinatie van pathologische bevindingen. 1.Husen et al. Unique Severe COVID-19 Placental Signature Independent of Severity of Clinical Maternal Symptoms. Viruses. 2021 Aug 23;13(8):1670. doi: 10.3390/v13081670.

Deze bevindingen hebben geleid tot internationale samenwerking. Conclusie: SARS-CoV-2 virus infectie kan voorbij de trofoblast (beschermingszone van de foetus) tot in het stroma komen. Meestal komt het virus niet verder dan de trofoblast. 2. Schwartz et al. Hofbauer Cells and COVID-19 in Pregnancy. Arch Pathol Lab Med. 2021 Nov 1;145(11):1328-1340. doi: 10.5858/arpa.2021-0296-SA.PMID: 34297794

Tijdens de Delta-variant constateerden wij dat er meer foetale sterftes waren tgv een SARS-COV-2 infectie van de placenta. Deze constatering leidde tot de opzet een internationale samenwerking. Conclusie: SARS-COV-2 placentitis veroorzaakt ernstige en wijdverspreide vernietiging van het placentaweefsel. Deze vernietiging veroorzaakt een ernstige verslechtering van de placenta doorbloedingen dat leidt tot foetale of perinatale sterfte. Dit is het directe gevolg van de slechte functie van de placenta en niet door een infectie van de foetus. 3. Schwartz et al. Placental Tissue Destruction and Insufficiency from COVID-19 Causes Stillbirth and Neonatal Death from Hypoxic-Ischemic Injury: A Study of 68 Cases with SARS-CoV-2 Placentitis from 12 Countries. Arch Pathol Lab Med. 2022 Feb 10. doi: 10.5858/arpa.2022-0029-SA. Online ahead of print.PMID: 35142798

Histopathologisch lijkt het beeld van SARS-CoV-2 placentitis op chronische histiocytaire intervillositis, een placentaire aandoening met slechte uitkomsten en een hoog herhalingsrisico. Om inzicht te krijgen in het herhalingsrisico van SARS-CoV-2 placentitis is wederom een nieuwe internationale samenwerking opzet. Conclusie: er is geen herhalingsrisico op SARS-CoV-2 placentitis. 4.Stillbirths due to placental COVID infection associated with chronic histiocytic intervillositis do not recur in subsequent pregnancies. Cornish EF, van der Meeren LE, van der Hoorn MP, Schoenmakers S, Vivanti AJ, Benachi A, Whitten M, Hignett S, McDonnell T, Williams DJ.J Infect. 2024 Feb;88(2):215-217. doi: 10.1016/j.jinf.2024.01.001.

COVID19 mRNA-vaccinatie lijkt geen effect te hebben op het immunologische profiel van de placenta en is dus veilig in gebruik tijdens de zwangerschap. 5. COVID-19 mRNAVaccines During Pregnancy are Safe based on Postpartum Placental Immune Profiles in Both Maternal and Fetal Compartment, Van der Meeren LE, Broekhuizen M, Van den Bosch TTP, Vadgama D, Mustafa DAM, Reiss IKM, Fraaij PLA, Schoenmakers S. Journal of Patient Safety. : December 23, 2024

Deze studie laat zien dat SARS-CoV-2-placentitis niet alleen histopathologisch lijkt op chronische histocytaire intervillositis, maar ook immunologisch. SARS-CoV-2-infectie van de placenta zorgt voor hevige afweerreacties in de tussenruimte van de placenta (intervilleuze ruimte) waardoor uitwisseling van zuurstof en voedingsstoffen tussen moeder en foetus moeilijker worden. Ondanks dat de beschermende functie van de placenta (het voorkomen van de overdracht van het virus (SARS-CoV-2) naar de foetus) blijft bestaan, zorgt het afweermechanisme voor een afname van de placenta-functie waardoor de foetus in gevaar komt en kan overlijden. 6. Similar Spatial Expression of Immune-Related Proteins in SARS-CoV-2 Placentitis and Chronic Histiocytic Intervillositis, Broekhuizen M, Van der Hoorn ML, Vadgama D, Eikmans M, Neecke BJ, Duvekot JJ, Reiss IKM, Fraaij P, Mustafa DAM, Van der Meeren LE, Schoenmakers S. European Journal of Immunology, 2025; 55:e202451386, doi/10.1002/eji.202451386